Οι πρώτες αναφορές στο Αργαστήρι

                                                 
           Η κοντινότερη αρχαία πόλη στο Αργαστήρι είναι η Έλυρος, στο Ροδοβάνι. Στα διπλανά Τσισκιανά, βρέθηκε το 1987 ένα αρχαίο αγροτικό ιερό, το οποίο από τους αρχαιολόγους τοποθετείτε χρονολογικά στους ελλη­νιστικούς χρόνους και στο οποίο υπήρ­χαν πλήθος από λίθινα αναθήματα, κυρίως βοδιών. Στο αγροτικό αυτό ιερό θεωρείτε ότι λατρευόταν ο Ποσειδώνας. Στον Καμπανό, στη θέση Καλογιάννης, βόρεια από τη γει­τονιά των Μπουλταδιανών, υπάρχουν ευρήματα της κλασσικής περιόδου. Ψηλά και ανατολικά του χωριού, στο σπήλαιο Καμίνι, βρέθηκαν ρωμαϊκοί τάφοι, λαξευτοί στο βράχο, και ημιθό­λια. Όλα τα παραπάνω ευρήματα απο­δεικνύουν ότι η περιοχή είναι κατοικη­μένη από τα κλασσικά χρόνια. Ίσως αν ποτέ γίνει ανασκαφή στο Αργαστήρι, να έρθουν στο φως κάποια ανάλογα ευρήματα.

Από την εποχή της Αραβοκρα­τίας, τον 9ο και 10ο μ.Χ. αι., σημειώθη­καν στη περιοχή άγριες συγκρούσεις Αράβων και Χριστιανών. Το 1539 το Σέλινο δέχτηκε επιδρομή των Σαρακη­νών πειρατών του Χάϊρεντίν Βαρβα­ρόσα, που κατέστρεψε το φρούριο της Παλαιόχωρας (Κάστελ Σέλινο) και λεηλάτησε την επαρχία, πιθανόν από τη Γαύδο, που ήταν ορμητήριο πειρατών εκείνα τα χρόνια.. Ανοίγοντας το δρόμο προς τη Σκάφη το 1976, βρέ­θηκε ένας τάφος στην τοποθεσία «Του Σαρακηνού το μουρί» και άλλοι δυο πιο κάτω, στον Πριναρέ, που πιστεύε­ται ότι είναι τάφοι νεκρών από την σύ­γκρουση Χριστιανών – Μουσουλμά­νων. Ο θρύλος αναφέρει ότι στη συ­νοικία του χωριού Σκουλουδιανά, έμε­ναν Σαρακηνοί πειρατές και ότι αυτοί μετά από κάποιο ατυχές περιστατικό που τους έτυχε στο Αργαστήρι, το κα­ταράστηκαν να ερημώσει. Του «Σαρακηνού το μουρί» (αλλά και τον Λουπόριακκο, τα Σκουλουδιανά στων Ψαρήδων τα σπίτια, και το «Σφανταχτόσπηλιο» κοντά στον Άγιο Βασίλη) οι παλιοί τα θεωρούσαν ως παράξενους τόπους, τόπους που «σφάνταζε». Σίγουρα η φαντασία τους έπλαθε μεταφυσικές ιστορίες σαν αποτέλεσμα παλιών θρύλων για Σαρακηνούς πειρατές, που ενισχύονταν από πλάκες που έκαναν κάποιοι τις νύχτες πετώντας πέτρες στους περαστικούς. Πλήθος τέτοιων ιστοριών για «σφανταχτά», Σαρακηνούς, «κατσαμπάουλες» και νεράιδες (στη Βρύση) υπήρχαν στο Αργαστήρι. Στο «Σφανταχτόσπηλιο» ακούγονταν και παράξενα σφυρίγματα από τον αέρα, ενισχύοντας τις δεισιδαιμονίες των παλιών.

Στην επανάσταση του Καντα­νολέοντα ενάντια στους Ενετούς, το 1570, όλα τα χωριά του Σελίνου έλα­βαν μέρος και ορισμένα από αυτά κα­ταστράφηκαν. Το χωριό αναφέρεται από τον Βενετό Fr. Barozzi το 1577 μαζί με τη Σκάφη ως “Skaffi et Ar­gastiri”. Πάλι μαζί με τη Σκάφη το αναφέρουν ο Πέτρο Καστροφύλακας 1583 με 139 κατοίκους (“Scafi et Ar­gastiri”) και ο Βενετός μηχανικός και αρχιτέκτονας, Φραντζέσκο Βασιλα­κάτα το 1630 (“Arghastiri et Scafi”). Στην απογραφή του Αντ. Τριβάν τον 17ο αι. για την περίοδο 1182 έως 1645, μεταξύ των 60 χωριών του Σελίνου αναφέρεται και το Αργαστήρι. Άρα το χωριό έχει ζωή πάνω από μισή χιλιετία αφού είναι σίγουρο ότι δημιουργήθηκε πριν από την πρώτη του αναφορά το 1577.

Στη τοποθεσία Καλογρές (που πήραν την ονομασία τους μάλλον από τα μικρά ανοιξιάτικα λουλούδια, τα οποία «είναι μικρογραφία καλογραίας κάτω νευούσης»), από τον Αγκαθέ έως τον Άγιο Βασίλειο υπάρχουν ερείπια σπιτιών και τάφοι. Ίσως το χωριό ήταν εκεί παλιά και ανέβηκε αργότερα ψηλότερα, στη ση­μερινή του θέση, πιθανόν λόγω του νερού που στέρευε στα χαμηλά το κα­λοκαίρι.